Fazla Mesai Sınırının Aşılması ile ilgili olarak; 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili mevzuatına göre haftalık çalışma süresi en çok 45 saattir. Bu süre gündüz 11 ve gece 7,5 saati aşmayacak şekilde dağıtılabilir.
Bununla birlikte İş Kanuna ilişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliğinin 5. Maddesine göre “Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz. Bu süre sınırı, işyerlerine veya yürütülen işlere değil, işçilerin şahıslarına ilişkindir.”
270 saatlik sınır hesaplanırken söz konusu Yönetmeliğin 6. Maddesi hükmüne göre işlem tesis edilir.
Buna göre “Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sürelerinin hesabında yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat sayılır.”
İş Kanunun 102. Maddesinin c bendinde “Fazla çalışmalara ilişkin ücreti ödememek, işçiye hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında kullandırmamak, fazla saatlerde yapılacak çalışmalar için işçinin onayını almamak” hükümleri cezaya bağlanmıştır. Ancak görüldüğü üzere, 270 saat sınırının aşılmasına ilişkin bir ceza bulunmamaktadır. 270 saat hususu Yönetmeliğin 5. Maddesinde düzenlenmiş olup, cezaya konu edilmemiştir.
Mesai hesaplamaları ile ilgili Excel dosyaları için ExcelDepo.Com adresini ziyaret edebilirsiniz.
Bununla birlikte İş Kanuna ilişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliğinin 5. Maddesine göre “Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz. Bu süre sınırı, işyerlerine veya yürütülen işlere değil, işçilerin şahıslarına ilişkindir.”
270 saatlik sınır hesaplanırken söz konusu Yönetmeliğin 6. Maddesi hükmüne göre işlem tesis edilir.
Buna göre “Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sürelerinin hesabında yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat sayılır.”
İş Kanunun 102. Maddesinin c bendinde “Fazla çalışmalara ilişkin ücreti ödememek, işçiye hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında kullandırmamak, fazla saatlerde yapılacak çalışmalar için işçinin onayını almamak” hükümleri cezaya bağlanmıştır. Ancak görüldüğü üzere, 270 saat sınırının aşılmasına ilişkin bir ceza bulunmamaktadır. 270 saat hususu Yönetmeliğin 5. Maddesinde düzenlenmiş olup, cezaya konu edilmemiştir.
Uygulanacak Cezalar
Bu noktada; cezai ve sorumluluk açısından aşağıdaki durumlar gündeme gelmektedir.- Yıllık 270 saatin aşılması ve buna bağlı olarak sürekli fazla çalışma yapılması, çalışma sürelerine aykırılık teşkil etmektedir. Çalışma sürelerine ve buna dair yönetmelik hükümlerine uymamak hükmüne istinaden 1.560 TL (2016 yılı için) idari para cezası uygulanabilecektir.
- 270 saatlik fazla çalışma sınırının aşılması, aşan çalışanlara, iş sözleşmelerinin haklı sebeple fesih hakkını vermektedir. Bu durumdaki çalışanlar, kıdem tazminatlarına hak kazanarak işten ayrılabilir.
- Olası iş kazalarında, işveren kusur oranı artış gösterecektir.
- 270 saati aşan fazla çalışmalara ilişkin, fazla çalışma ücretlerinin ödenmemesi halinde ise; 2016 yılı için kişi başına 285 TL idari para cezası bulunmaktadır.
- 270 saati aşan fazla çalışmaların ödenmemesi ve bu durumun müfettiş tarafından tespiti halinde 4. Maddede yer alan ceza uygulanacak ve bununla birlikte “Rapor” SGK’ ya ibraz edilecektir. SGK, “ücretler hak edildikleri ayın kazancına dahil edilir” hükmüne istinaden, ay başına 2 asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacak ve fark primler gecikme zammı ve cezası ile tahsil edilecektir.
Mesai hesaplamaları ile ilgili Excel dosyaları için ExcelDepo.Com adresini ziyaret edebilirsiniz.
