Türklerin Destanlar Devri isimli bu yazı, destan yaratmaktan destan yazmaya fazla zaman bulamayan ecdadımızın bazı destanları ile ilgili bilgiler vermek amacıyla eklenmiştir.
Bazı tarihçiler Mezopotamya’da yüksek medeniyet kurmuş Sümerlerin Türk kökenli olduğunu iddia etmekte, dayanak olarak da Sümer dil yapısının Türk dil yapısına uyduğunu ve Sümer yazılarındaki bazı kelimelerin eski Türk dilinde de bulunduğunu göstermektedirler. Fakat kesin hüküm için, bu, yeterli bir delil sayılmıyor.
M.Ö. 11. yüzyılda bazı Türk kavimlerinin Çin’e akın ettikleri ve Çin’e hâkim olarak burada Çu (Chou) hanedanını kurduklarını Çin yıllıklarından öğreniyoruz. Ama verilen bilgi bundan ibarettir.
İran metinlerinde, İranlılar’ın Anadolu ve Balkanlar’a yaptıkları seferlerden önce TuranlIlarla, yani Türklerle savaştıkları anlatılmıştır. Iran şairi Firdevsî “Şehname” adıyla anılan, ünlü edebî eserinde, İran hükümdarı Keyhüsrev’in ünlü Turan hükümdan Alp Er Tunga’yı yendiğini yazmış, yani M.Ö. 7. yüzyılda kıtanın en büyük devleti olan İran’ın, güçlü Turan devletini yendiğini anlatmıştır. Demek ki Hunlar’dan önce güçlü bir Türk devleti vardı ve daha sonra onların yerini Hunlar almıştı. Bu devletin Saka Türk Devleti olduğunu söyleyenler çoğalıyor.
M.Ö. 4. yüzyılda , MakedonyalI Büyük İskender’in Orta Asya seferinde Türklerle de savaştığını ve sonra bir Türk hakanı ile anlaşma yaptığını belirten metinler vardır. Bu olayı Türkler destanlaştırmış ve böylece “ŞU” destanı meydana gelmiştir. “Şu” destanı, Saka Türklerini anlatan ve yarı tarih sayılan bir destandır.
Türk destanlarının en önemlisi herhalde Oğuz Kağan destanıdır. İlk söylenişi ile Hun Türkleri, hatta Saka Türkleri zamanında doğmuş, Hunlardan önceki ve ilk büyük Hun hükümdarlarının savaşlarını, kahramanlıklarını, idaresini anlatan bu destan, İslâmiyetten sonra da söylenmiş, yazılmış ve ilham kaynağı olmaya devam etmiştir. Çünkü, araştırmacıların kesin olarak tespit ettikleri gibi, Hunların cihangirlik macerası M.Ö. 3. yüzyıldan M.S. 13. yüzyıla ve bundan sonra da zamanımıza kadar sürmüştür.
Hunlardan başka Selçuklular, OsmanlIlar gibi, Horasan, İran, Azerbaycan, Irak, Şam, Anadolu, Balkanlar, Kırım, Ukrayna, Arabistan ve Kuzey Afrika topraklarında büyük devlet kuran Türkler, aynı Hun-Oğuz birliğinin torunları idiler. Hun-Oğuz birliğinin sivil-askerî teşkilâtı ve geleneği, bir ölçüde Selçuk ve Osmanlı Türklerinde de devam etmiştir. Asya Hunlarından önceki Türk tarihini kısmen destanlar ışığında özetlemeye çalışacağız. Önce Alp Er Tunga ve Altın Elbiseli Adam Efsanesini, sonra “Şu” destanını anlatarak, Asya Hunlarına geçeceğiz. Oğuz Destanını da Asya Hunlarının tarihinden sonra vereceğiz. Çünkü bu destan Hun Türkleri çağına daha uygun düşüyor Öteki destanlarımızı da yine kendi çağları içinde sunacağız.
Türklerin Destanlar Devri
Tarihçilerin, Türk devletlerinin tarihini, Türklükleri her bakımdan ispatlanmış olan Büyük Hun imparatorluğu ile başlattıklarını söylemiştik. Türkler elbette daha önceki yüzyıllarda sivil ve askerî teşkilata sahiptiler, güçlü devletleri vardı. Kökenlerini, dünyanın, evrenin yaradılışına kadar uzatan destanları da vardı. Bunları savaştıkları devletlerin tarihlerinden, yıllıklarından öğreniyoruz. Ne yazık ki o erken dönemlerde yaşamış Türk devletlerinin tarihini kronolojik ve çok boyutlu olarak anlatan Türkçe belgelere henüz sahip değiliz. Çünkü erken dönemlere ait Türklerle ilgili yazılar ve belgeler ancak şu son yıllarda bulunmaya ve yeni yeni okunmaya başlandı.Bazı tarihçiler Mezopotamya’da yüksek medeniyet kurmuş Sümerlerin Türk kökenli olduğunu iddia etmekte, dayanak olarak da Sümer dil yapısının Türk dil yapısına uyduğunu ve Sümer yazılarındaki bazı kelimelerin eski Türk dilinde de bulunduğunu göstermektedirler. Fakat kesin hüküm için, bu, yeterli bir delil sayılmıyor.
M.Ö. 11. yüzyılda bazı Türk kavimlerinin Çin’e akın ettikleri ve Çin’e hâkim olarak burada Çu (Chou) hanedanını kurduklarını Çin yıllıklarından öğreniyoruz. Ama verilen bilgi bundan ibarettir.
İran metinlerinde, İranlılar’ın Anadolu ve Balkanlar’a yaptıkları seferlerden önce TuranlIlarla, yani Türklerle savaştıkları anlatılmıştır. Iran şairi Firdevsî “Şehname” adıyla anılan, ünlü edebî eserinde, İran hükümdarı Keyhüsrev’in ünlü Turan hükümdan Alp Er Tunga’yı yendiğini yazmış, yani M.Ö. 7. yüzyılda kıtanın en büyük devleti olan İran’ın, güçlü Turan devletini yendiğini anlatmıştır. Demek ki Hunlar’dan önce güçlü bir Türk devleti vardı ve daha sonra onların yerini Hunlar almıştı. Bu devletin Saka Türk Devleti olduğunu söyleyenler çoğalıyor.
Altın Elbiseli Adam
1970 yılında Esik kurganında bulunan ve Türk tarihi için en büyük hâzinelerden biri sayılan belgeler de M.Ö. 5. yüzyılda güçlü bir Türk devletinin hüküm sürdüğünü gösteriyor, işte bu Türk devletinin hükümdarı (ya da veliahtı) öldüğü zaman, altın elbisesi, silâhları ve diğer değerli eşyaları ile gömülmüştür. 1970 yılında işte onun mezarı ve altın elbisesi bulundu. Onun bir Türk tigini (prensi) olduğunu, orada bulunan iki satırlık yazıdan anlıyor, ama adını bilemiyoruz. Bu Türk hükümdarını şimdilik “Altın Elbiseli Adam” olarak anıyoruz.M.Ö. 4. yüzyılda , MakedonyalI Büyük İskender’in Orta Asya seferinde Türklerle de savaştığını ve sonra bir Türk hakanı ile anlaşma yaptığını belirten metinler vardır. Bu olayı Türkler destanlaştırmış ve böylece “ŞU” destanı meydana gelmiştir. “Şu” destanı, Saka Türklerini anlatan ve yarı tarih sayılan bir destandır.
Türk destanlarının en önemlisi herhalde Oğuz Kağan destanıdır. İlk söylenişi ile Hun Türkleri, hatta Saka Türkleri zamanında doğmuş, Hunlardan önceki ve ilk büyük Hun hükümdarlarının savaşlarını, kahramanlıklarını, idaresini anlatan bu destan, İslâmiyetten sonra da söylenmiş, yazılmış ve ilham kaynağı olmaya devam etmiştir. Çünkü, araştırmacıların kesin olarak tespit ettikleri gibi, Hunların cihangirlik macerası M.Ö. 3. yüzyıldan M.S. 13. yüzyıla ve bundan sonra da zamanımıza kadar sürmüştür.
Hunlardan başka Selçuklular, OsmanlIlar gibi, Horasan, İran, Azerbaycan, Irak, Şam, Anadolu, Balkanlar, Kırım, Ukrayna, Arabistan ve Kuzey Afrika topraklarında büyük devlet kuran Türkler, aynı Hun-Oğuz birliğinin torunları idiler. Hun-Oğuz birliğinin sivil-askerî teşkilâtı ve geleneği, bir ölçüde Selçuk ve Osmanlı Türklerinde de devam etmiştir. Asya Hunlarından önceki Türk tarihini kısmen destanlar ışığında özetlemeye çalışacağız. Önce Alp Er Tunga ve Altın Elbiseli Adam Efsanesini, sonra “Şu” destanını anlatarak, Asya Hunlarına geçeceğiz. Oğuz Destanını da Asya Hunlarının tarihinden sonra vereceğiz. Çünkü bu destan Hun Türkleri çağına daha uygun düşüyor Öteki destanlarımızı da yine kendi çağları içinde sunacağız.
